Acht tips voor de tekstschrijvers die geen tekstschrijver zijn

Ik durf niet te beweren dat het voor alle tekstschrijvers geldt, maar ik denk dat veel van mijn collega’s net als ik een soort zesde zintuig voor spel- en stijlfouten ontwikkelen. Als ik een tekst lees, klinken er bij elke fout alarmschellen in mijn hoofd en loopt de leesdiesel krakend vast. Dat kan handig zijn voor je werk, maar aan de andere kant kleeft er ook een nadeel aan. In zoveel teksten zitten tegenwoordig zo bizar veel fouten, dat het zesde zintuig bijna voortdurend knetterhard in mijn hoofd aan het loeien is. En van al die herrie tijdens het lezen krijg ik hoofdpijn.

Ik hou niet van hoofdpijn. Dus geef ik hieronder acht tips aan iedereen die besluit om eender wat te schrijven en te publiceren. Deze tips zijn gratis en voor niets, dus aantrekkelijk voor iedereen.

1 – Nalezen!
Hier hoef ik verder geen woorden aan vuil te maken. Iedereen weet dit, te weinig mensen doen dit. Leg je tekst even weg en herlees deze later op je gemak. Sterker nog: print ‘m uit! Op papier zie je echt veel meer fouten dan op een beeldscherm. Sterker nog: lees ‘m hardop voor. Als je je eigen brakke zinnen uit je mond hoort komen, of je struikelt over je zelfbedachte, niet bestaande woorden, is dat een goede hint dat er nog wat aangepast moet worden.

2 – Blijf jezelf
Als je besluit zelf iets te schrijven, zorg er dan voor dat je je eigen beperkingen kent. Denk niet dat je een wereld veroverende bestseller kunt schrijven, alleen omdat je in staat bent om Word te openen. Natuurlijk, geef duizend apen duizend typemachines en na duizend jaar heb je vast wel ergens de werken van Shakespeare. Dus ja, je kunt mazzel hebben. Maar om te beginnen ben je geen aap, je werkt ongetwijfeld niet op een typemachine, je bent helemaal in je eentje en daarnaast heb je geen duizend jaar de tijd. Schrijf wat je kan op de manier zoals je het kan en ga geen mooischrijverij proberen. Gebruik woorden die je kent, niet de woorden die je denkt te kennen.

3 – Nalezen!
Of had ik dat al gezegd? Blijft hoe dan ook de belangrijkste tip. Laat desnoods een vriend je tekst lezen.

4 – Erken je zwakte
Dit komt misschien voor als preken voor eigen parochie, maar het is een waarheid als een koe. Als je het niet kan, doe het dan ook niet. Tekstschrijven is echt een vak, omdat je met veel meer rekening hebt te houden dan het simpelweg intikken van toetsen. Misschien lukt het je om alle informatie die je in de tekst wilt hebben erin te krijgen, maar is het dan nog leesbaar? Of misschien maak je een reuze gezellige tekst, maar breng je de inhoud niet over? Of misschien staan er te veel fouten in? Of misschien ontbreekt een logische opbouw? Is de opbouw wel geschikt voor het doel? Of het kanaal? Er zijn zoveel dingen die je fout kunt doen, dat het voor de leek onvermijdelijk is dat je ze ook fout gaat doen. Ga eens voor de spiegel staan, kijk jezelf diep in de ogen en als je zonder in de lach te schieten kunt zeggen: ‘Verdorie! Ik ben een goede tekstschrijver!’, dan mag je beginnen. Lukt het je niet om het droog te houden, huur dan een echte professional in. Daar zijn ze juist voor.

5 – Nalezen!

Wordt het al vermoeiend? Mijn excuses daarvoor. Als de boodschap maar aankomt. Wist je trouwens dat je ook een tekstschrijver kunt inhuren om jouw tekst na te laten lezen. Dat is goedkoper dan wanneer hij de hele tekst moet schrijven, plus dat je van de feedback best wat kunt leren.

6 – Spellingcontrole
In bijna elk normaal tekstverwerkingsprogramma zit wel een goede spellingcontrole. Gebruik die dan ook! In de haast van je “creatieve proces” of om je briljante zinsneden zo snel mogelijk vast te leggen, maak je soms kleine foutjes in woorden, waarbij letters worden omgedraaid. Het probleem hiervan is dat de vorm van het woord er niet door wordt aangetast en er een goede kans bestaat dat je deze bij je controles over het hoofd ziet. Je leest dan wat je er verwacht te lezen. Wat je bedoelde te schrijven. Een spellingscontrole lost dat op. Kleine moeite, grote verdienste!

7 – Begrijp het belang
Een goede en foutloze tekst is vreselijk belangrijk. Je schrijft om gelezen te worden. En je wilt je lezers iets meegeven of verleiden. Maar dan moet je tekst wel goed zijn! Als je je bedrijf promoot met een tekst waarin spelfouten staan, welke indruk maak je dan? Kom je dan over als een professional of als een amateuristische prutser? Ga je voor de vormgeving zelf in Paint lopen klooien, of laat je een mooie huisstijl ontwikkelen door iemand die dit dagelijks voor zijn werk doet? Natuurlijk kies je voor het laatste, want zo kun je je doelgroep ervan overtuigen dat je weet waar je mee bezig bent. Dat je een partij bent om rekening mee te houden. Beetje jammer als je je ware aard laat zien met een tekst die wemelt van de fouten. Toch? Schrijf foutloos, of schrijf niet.

8 – Nalezen!
Doe dat nou gewoon. Op die manier haal je zoveel fouten uit je tekst. Of je ontdekt dat je onbedoeld in herhaling valt. Niets is zo vervelend om te lezen dan een tekst die boordevol herhaling zit.

Tot slot
We kunnen allemaal een kwast vasthouden, en toch zijn we niet allemaal Van Gogh. We kunnen allemaal auto rijden, en toch zijn we niet allemaal Michael Schumacher. We kunnen allemaal iets heet maken in een pan, maar toch zijn we niet allemaal een Jonnie Boer. Waarom denken zoveel mensen dan wel dat ze het werk van een professioneel tekstschrijver kunnen uitvoeren, alleen omdat ze in een soort van Nederlands een soort van tekst kunnen schrijven? Wees kritisch en ken je beperkingen. Als je het kan, moet je het doen. Zo niet… vraag dan hulp en bespaar mij alsjeblieft de hoofdpijn! Bij voorbaat dank!